Çetereisi: “Uyardık, önlem alınsaydı bugün bu noktada olmazdık”
“Şap hastalığı çemberinden çıkış için bakanlık acil eylem planı uygulamalı”
Hayvan Yetiştiricileri ve Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Çetereisi, Genç TV’de Meltem Sonay’ın programına konuk olarak şap hastalığı sürecini, yapılan hataları ve alınması gereken önlemleri değerlendirdi.
Dünyada hızla yayılan şap hastalığının aylardır bölgeyi tehdit ettiğini söyleyen Çetereisi,
“Biz bu hastalığın ülkeye girişini defalarca uyardık. Sadece tek bala girişinin yasaklanması dışında hiçbir ciddi tedbir uygulanmadı. Tarımsal ekipmanlar, silaj taşımacılığı, Türkiye’den gelen tırlar hiç kesilmeden ülkeye girdi. Çok basit önlemlerle risk büyük ölçüde azaltılabilirdi” dedi.
“İlaçlı halı, dezenfektan ve gümrük kontrolleri uygulansaydı risk düşerdi”
Limanlarda, gümrüklerde ve havaalanlarında dezenfekte uygulaması yapılmamasını eleştiren Çetereisi, dünya standartlarında tedbirlerin uygulanabileceğini vurgulayarak,
“Ülkeye giriş yapan insanlar dezenfekte noktalarından geçseydi, tırlar ilaçlansa, tarımsal aletler kontrol edilse risk çok düşerdi. Bu kadar basit tedbirler bile uygulanmadı” ifadelerini kullandı.
“Aşıda bile yanıltıldık – 2. ve 3. doz olmadan her şey boşa gider”
Şap hastalığının ilk kez İskele’de görüldüğünü ve hemen kriz masası oluşturulduğunu belirten Çetereisi, aşı sürecindeki yönetim hatalarına dikkat çekti:
“Bakanlık aşı pazartesi gelecek dedi ama perşembeden önce gelmediğini öğrendik. Bu süreçte bile yanlış bilgi verildi. Aşı uygulaması doğru başladı, veteriner dairesi eski ve deneyimli hekimlerin tavsiyesiyle hareket etti.”
Çetereisi, aşı takviminin önemine işaret ederek şunları aktardı:
“Buzağıdan genç hayvanlara kadar aşılama yapıldı ancak süreç burada bitmez. 21 gün sonra ikinci doz yapılmalıdır. Henüz bununla ilgili açıklama yok. Eğer ikinci aşı yapılmazsa bugün yapılan tüm emek heba olur. Altı ay sonra üçüncü aşı da yapılmalı. Bu bilimsel bir zorunluluktur.”
“Üretici hazır ama bakanlık reddetti”
Çetereisi, aşılama için gönüllü destek teklif ettiklerini de açıkladı:
“Egevet firması ve altı veteriner arkadaşımız ücretsiz aşılamaya hazır olduklarını bildirdi. Birlik olarak her çiftlik kendi masrafını karşılamaya razıydı. Ama bakanlık bu öneriyi reddetti. Böyle bir ekonomik darboğazda dayanışmaya izin verilmemesi büyük hatadır.”
“Hastalık insana bulaşmaz – halk tedirgin olmasın”
Halkın şap hastalığı konusunda endişe etmemesi gerektiğini söyleyen Çetereisi, yanlış bilgilendirmelere de tepki gösterdi:
“Bu hastalığın insan sağlığıyla ilgisi yoktur. Çayönü’nde ortaya çıkan ölü hayvanlarla ilgili ‘şap’ dedikoduları yayıldı ancak yapılan tahliller çiçek hastalığı olduğunu gösterdi. Her ölü hayvan şap değildir. Bu konuda bilgi kirliliği çok fazla.”
“Et ve süt güvenli – denetimler aksatılmıyor”
Çetereisi, tüketicilere güvenilir gıda konusunda da bilgi verdi:
“Şap görülen bölgeler karantina altında. Çiftlikten kasaba hayvan çıkışı yasak. Süt kurumu her gün numune alır ve analiz yapar. Mezbahalarda veteriner kontrolü vardır. Halk rahat olsun.”
“Et fiyatlarını hayvancı değil bakanlık belirliyor”
Et fiyatlarındaki artışın suçlusunun üretici olmadığını söyleyen Çetereisi, canlı kuzu ve satış rakamları arasındaki farklara dikkat çekti:
“Güney’de kuzu canlı kilo 270 TL, bizde 280 TL. Ama güneyde satış 650 TL iken bizde 900 TL. Üreticinin eline geçen fiyat aynı ama kasap tezgâhındaki fiyat uçmuş durumda. Bunun hesabını bakanlık vermeli.”
“İthal et kararı 3–5 sermaye babasını zengin ediyor”
Geçen yıl ithal et kararının yanlış olduğunu söyleyen Çetereisi,
“Bu ülkede yeterli üretim var. Covid’de üretici ülkeyi ayakta tuttu. İthal et tüketilmiyor bile. Bu izinler birkaç sermaye sahibine rant sağlamak için veriliyor” dedi.
“Maliyetler patladı – üretici bitme noktasına geldi”
Çetereisi üretim maliyetlerindeki artışı rakamlarla anlattı:
-
Bala fiyatı %288 arttı
-
Silaj %285 arttı
-
Elektrik %157 arttı
-
Mazot %87 arttı
-
Asgari ücret %277 arttı
-
Yem %25 arttı
-
Süt fiyatı ise yalnızca %30 arttı
“Bu adalet değil” diyen Çetereisi,
“Hayvancının, narenciyecinin, seracının, zeytin üreticisinin yanında duran bir hükümet yok. Tüm tarım sektörü çaresizlik içinde” ifadelerini kullandı.
“1960’tan beri ilk kez görüldü – sorumluluk bakanlıkta”
Çetereisi, şap hastalığının 1960’lardan bu yana ilk kez KKTC’de görülmesinin büyük bir yönetim eksikliği olduğunu vurguladı:
“Bakanlık önlem almadığı için bugün bu durum yaşandı. Uyardık, söyledik, anlattık ama hiçbir adım atılmadı. Hayvancı her konuda fedakârlığa hazır ama devletten destek göremiyoruz.”