Türk Lirası’nın (TL) döviz karşısındaki değer kaybı çığ gibi büyüdü; dolar 28.45 TL, Euro 30.02 TL, sterlin ise 34.07 TL’yi gördü; ekonomik dengeler altüst oldu.
KKTC serbest piyasalarında dün bankalar ile döviz büroları arasındaki kur tablolarında ciddi bir uçurum oluştu, özelikle de sterlin kurundaki fark piyasalardaki dengeleri mahvetti.
Serbest piyasalarda dün sterlin alış 25.00 TL ile 28.78 TL, satış ise 29.00 TL ile 34.07 TL arasında değişiklik gösterdi. Sadece sterlinde değil, dolar ve Euro alış ve satış fiyatları da korkutucu rakamlara ulaştı…
Serbest piyasalarda dün sterlin alış 25.00 TL ile 28.78 TL, satış 29.00 TL ile 34.07 TL; dolar/TL kuru alış 21.20 TL ile 23.04 TL, satış 23.35 TL ile 28.45 TL; Euro kurunda ise alış 22.74 TL ile 24.75 TL satış 25.10 TL ile 30.02 TL arasında değişiklik gösterdi.
Döviz kurlarındaki yükseliş ise KKTC piyasasında tsunami etkisi yarattı.
Kurlardaki artış hemen hemen her şeyin dövize endeksli olduğu ülkemizde özellikle dar gelirli ve asgari ücretli vatandaşın kâbusu oldu. Döviz borcu olanlar ne yapacağına şaşırdı.
BAĞIMSIZ Gazete’ye konuşan ekonomistler, döviz kurlarının daha da artmasının beklendiğini söyledi.
Saydam: Sterlin 35 TL’ye dayanabilir
Ekonomist Göksel Saydam, döviz kurlarının aylardır çok baskılandığı için hızını alamadığını söyledi.
Saydam, Türkiye Merkez Bankası’nın döviz kurlarının yüksek olmaması gerekçesiyle piyasaya sürekli döviz sürdüğünü belirterek bu durumun rezervlerin tükenmesine neden olduğunu vurguladı.
Dünyadaki bütün merkez banklarının zor günler için rezerv biriktirdiğine dikkat çeken Saydam, Türkiye’de döviz rezervleri tükendiği için kurların tırmanmaya devam edeceğini ifade etti.
Özellikle sterlin kurunun 35 TL’ye dayanabileceğini öngören Saydam, “Dövizin sahibi biz değiliz, kontrolü bizde değil. Bu yüzden KKTC’de para politikası yok” dedi.
Saydam, döviz kurlarının ne olacağının belli olmadığını belirterek KKTC’deki idarenin bir takım önlem alabileceğini söyledi.
“Ekonomik kriz masası kurulmalı”
Halkın dikkatli davranması ve fuzuli borçlanmadan kaçınması gerektiğini ifade eden Göksel Saydam, “Halk bu dönemde ev, araba ve diğer ihtiyaçları durdurmalı, bu ihtiyaçlar bir sene sonra, ortalık durulunca alınmalı” diye konuştu.
Devletin ise çalışanlara hayat pahalılığı vermesi gerektiğini belirten Saydam, hükümetin de acilen tasarruf yapmasının şart olduğunu kaydetti.
Saydam, asgari ücretin yükselmesinin önemli olduğunu ancak işverenin de korunması gerektiğini söyleyerek “Bu tekerleğin dönebilmesi için işverene prim desteği verilmeli” dedi.
Hükümetin “ekonomik kriz masası” kurması gerektiğini vurgulayan Göksel Saydam, gıda maddelerindeki KDV’nin de bir süreliğine sıfırlanmasının şart olduğunu belirtti.
Şafaklı: ‘Seçim ekonomisi’
döviz için dezavantaj oluşturdu
Ekonomist Okan Veli Şafaklı, Türkiye’nin faiz politikası, temel yapısal sorunları, dış borcu, kur korumalı mevduat hesabındaki 200 milyar TL’yi aşan maliyeti, cari açığı ve ülke riski dikkate alındığında hükümete kim gelirse gelsin belirli bir dönem daha dövizin yükseleceğinin aşikar olduğunu söyledi.
Şafaklı, döviz kurlarının belli bir süre daha artmasının beklendiğini ifade ederek, birçok ekonomistin döviz kurlarına ilişkin farklı tahminlerinin olduğunu belirtti.
Şafaklı, dolar/TL kurunun 36 TL’ye, sterlin TL kurunun ise 35 TL’ye çıkmasının öngörüldüğünü kaydetti.
Şafaklı, Türkiye’de seçim dönemine girildiğinde “seçim ekonomisinin” döviz için önemli bir dezavantaj oluşturduğuna dikkat çekti.
“Dövizin istikrara kavuşması zaman alacak”
Dövizi baskılamak için ihracatta TL kullanımına sınırlama getirildiğini, hatta altın satışına bile girişildiğini belirten Şafaklı, bu burumun Türkiye Merkez Bankası rezervlerini eskiye düşürdüğünü söyledi.
Şafaklı, Türkiye Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in mevcut yapının değişeceği söylediğini ancak bu işin bir günde olmasının mümkün olmadığını kaydetti.
Güven unsuru, ülke riski ve diğer olgular bir günde değişemeyeceği için faizlerin de artırılamayacağını söyleyen Şafaklı, dövizin yavaş yavaş istikrara kavuşacağını ancak bunun zaman alacağını dile getirdi.
“Eşel mobil ayda 1 kez verilmeli”
Hiperenflasyon yaşayan ülkelerde reel ve özel sektörün enflasyon ve dövize karşı kendini korumaya aldığına işaret eden Şafaklı, bu gibi durumlarda gayri resmi dolarizasyon oluştuğunu söyledi.
KKTC’de kira ve birçok satışın döviz üzerine olduğunu belirten Şafaklı, piyasada bu yüzden her hafta fiyat ayarlaması yapıldığını ve bu ayarlamanın halka zam olarak yansıdığını vurguladı.
Şafaklı, fiyat artışlarından en çok dar gelirlilerin mağdur olduğunu belirterek dünyada bu yüzden eşel mobil sisteminin uygulandığını ifade etti.
Enflasyonist dönemlerde eşel mobilin “6 ayda 1 yerine ayda 1 kez” verilmesi gerektiğini dile getiren Şafaklı, Türkiye’nin yarattığı tahribatın bu şekilde önüne geçilebileceğini söyledi.