Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (KTMMOB) bağlı İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Su Komitesi yaşanan taşkınların hem doğal hem de insan kaynaklı unsurların birleşimi sonucunda ortaya çıktığını kaydetti.
Komite, uzun süredir uyarılar yapılan altyapı eksiklerinin giderilmesi, şeffaf veri paylaşımı, mühendis odaları ile iş birliği ve iklim değişikliğine uygun planlama yapılmasının zorunlu olduğunu kaydetti.
Konuyla ilgili olarak KTMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Doç. Dr. Abdullah Ekinci, Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) öğretim üyesi Prof. Dr. Umut Türker, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kuzey Kıbrıs Kampusu Akademisyenlerinden Dr. Hasan Zaifoğlu ve Dr. Bertuğ Aktuğ açıklamalarda bulundu.
Ekinci: Bu yaşananlar sadece doğal afet değildir; önlenebilir sorunlardır
KTMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Doç. Dr. Abdullah Ekinci, yaşanan taşkınları yalnızca “doğal afet” olarak nitelendirmenin eksik olduğunu belirtti. Ekinci, meteorolojik uyarılara rağmen yıllarca ertelenen altyapı yatırımlarının ve yanlış planlamanın bugün ortaya çıkan tabloyu ağırlaştırdığını savundu.
Kentleşme sürecinde dere yatakları, doğal havzalar ve taşkın alanların göz ardı edildiğini ileri süren Ekinci, “Mühendislik uyarılarımızın büyük kısmı uygulamaya yansımadı. İmar planları, yapı izinleri ve parselasyonlar mühendislik esasları dikkate alınmadan hazırlandığı sürece bu felaketleri tekrar yaşayacağız.” ifadesini kullandı.
Ekinci, ülkedeki uzmanların bilgi birikiminden yeterince yararlanılmadığını da belirterek, kamu kurumlarının iş birliği mekanizmalarını güçlendirmesi gerektiğini kaydetti.
Meteoroloji Dairesi ile veri paylaşımındaki eksikliğin yıllardır çözülemediğini savunan Ekinci, önlem alabilmek için şeffaf ve düzenli veri paylaşımının önemini işaret etti.
Ekinci, yerel yönetim ve devlet kurumlarının kriz masalarında mühendis odalarının temsil edilmesi gerektiğini de vurgulayarak, İMO’nun taşkın yönetimi, afet planlaması ve altyapı projelerine destek vermeye hazır olduğunu kaydetti.
Türker: Gönyeli Barajı ve Serhatköy Deresi’nin taşması teknik olarak olağan ancak bakım ve yapısal güvenlik konuları kritik önem taşıyor
DAÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Umut Türker, bölgede ölçülen yağış miktarlarının 25 yıllık dönüş periyoduna sahip aşırı yağış seviyelerine ulaştığını belirtti.
Türker, Gönyeli Barajı ve Serhatköy Deresi’nin taşmasının teknik olarak olağan olduğunu ancak bakım ve yapısal güvenlik konularının kritik önem taşıdığını kaydetti.
İnsanların uzun süre yağış olmadığı zaman dere yataklarını güvenli zannettiğini ve bu nedenle buralarda yapılaşmanın arttığını kaydeden Türker, doğanın döngüsel olduğunu ve bugün yaşanan taşkınların geçmişte olduğu gibi gelecekte de yaşanacağını belirtti.
İklim değişikliğiyle birlikte aşırı yağışlarda yüzde 20–25 artış beklendiğini ifade eden Türker, barajlar, köprüler ve drenaj sistemlerinin yeni iklim koşullarına göre yeniden tasarlanması gerektiğini aktardı.
Aktuğ: Yaşanan taşkınlar altyapının zayıflığını açık şekilde ortaya çıkardı
ODTÜ Akademisyenlerinden Dr. Bertuğ Aktuğ, yaşanan taşkınların altyapının zayıflığını açık şekilde ortaya çıkardığını ifade etti.
Özellikle yeni yerleşim alanlarında suyun doğal akış yönünün kesildiğini belirten Aktuğ, kent içi yolların adeta set görevi görerek baskınlara neden olduğunu kaydetti.
Aktuğ, bu tür yanlış planlamaların düzeltilmedikleri sürece, her şiddetli yağışta benzer görüntülerin yaşanacağını da ifade etti.
Zaifoğlu: Sorun yalnızca teknik değil; yönetsel koordinasyon da yetersiz
ODTÜ’den Akademisyenlerinden Dr. Hasan Zaifoğlu ise kurumlar arası koordinasyon eksikliğinin taşkın yönetimini olumsuz etkilediğini belirtti.
Meteorolojik verilerin zamanında paylaşıldığını ancak sahadaki önlemlerin yeterli olmadığını söyleyen Zaifoğlu, “Kriz yaşandıktan sonra değil, kriz gelmeden önce bilimle hareket edilmelidir.” ifadesini kullandı.
Zaifoğlu, önlem alınmadıkça tablonun değişmeyeceğini de kaydetti.