Eniz ORAKCIOĞLU

   Ülkemizde artan enflasyon vatandaşları çaresizliğe sürüklüyor.

   Her geçen gün artan fatura miktarları, zamlanan mal ve hizmet karşısında eriyen asgari ücret, işin içine kira ödemesi de girince daha da çıkmaz bir hal alıyor.

   Ülkemizdeki kira piyasası artık vatandaşın kabusu oldu. Bugün piyasada aylık 350 sterlinden aşağıya kiralık ev bulmak neredeyse imkansız. Lefkoşa’da 2+1 standart bir daire için 600-650 sterlin aylık kira bedeli isteyen ev sahipleri dahi var.

   Öte yandan Türk Lirası’nın geçerli olduğu ülkemizde, ev ve daire sahipleri, kira bedellerini genelde sterlin üzerinden talep ediyor… Buna emlakçı komisyonu, birden çok depozito bedeli ve en az 6 aylık peşin ödeme de eklendiğinde ortaya çok yüksek bir meblağ çıkıyor.

   Kira piyasası genellikle öğrencilere ve yabancılara göre şekilleniyor… Ancak bu durum TL cinsinden maaş alan ve geçim sağlayan yüzlerce kişinin işini zorlaştırıyor.

Sungur: Çok büyük bir sorun haline geldi

   Kıbrıs Türk Emlakçılar Derneği Başkanı Hasan Sungur, ülkemizde kiralık konusunun çok büyük bir sorun haline geldiğine, bu soruna biran önce bir çözüm bulunması gerektiğine dikkat çekti.

   Sungur, soruna çözüm bulmak için yasalar ve arz, talep dengesinin önemli olduğuna işaret ederek, bu sorunu büyüten en büyük etkenlerden ve en büyük sıkıntılardan birinin öğrenciler değil ülkede kaçak yaşamakta olan kişiler olduğunu söyledi.

   Ülkeye gelen 4-5 kişilik bir ailenin, bir ferdi hariç diğerlerinin kaçak olarak çalıştığını, doğal olarak kira konusunda bonkör olduklarını ve ödemekte zorlanmadıklarını anlatan Sungur, bu nedenle 400-500 sterlin kiranın bu kişileri korkutmadığını, çünkü ülkemizde vergisiz kazanç sağlayan birçok insanın olduğunu vurguladı.

   Özellikle ülkenin merkezi olan Lefkoşa’da yeni inşaatın artık çok fazla olmadığını, inşaatların İskele, Girne, Güzelyurt gibi bölgelerde yoğunlaştığını ifade eden Sungur, yatırımcıların daha fazla gelir sağlamak için inşaatı Lefkoşa’da yapmak yerine İskele, Mağusa veya Girne gibi bölgeleri tercih ettiklerini belirtti.

   Sungur, Lefkoşa’da kira fiyatlarındaki artışın bir sebebinin de Lefkoşa’ya yeni inşaatlar yapılmaması olduğuna değini.

“Kaçağın en büyük sebeplerinden biri aflar”

   Sungur, kaçak yaşamın önüne geçmenin kira sorununu bir nebze çözebileceğini söyledi.

   Kaçağın en büyük sebeplerinden birinin aflar olduğuna dikkat çeken Sungur, “Ülkede kaçak yaşayanlar da durumun bilincinde, af geleceğini bildikleri için sorunun önü alınamıyor” şeklinde konuştu. Sungur, aflar nedeni ile ülkenin sıkıntı içine girdiğini kaydederek, insanların kaçak çalışmaktan da korkmadığını belirtti.

   Artık ülkede afların son bulması gerektiğinin altını çizen Sungur, aflar nedeni ile insanların sisteme karşı saygısı kalmadığını ve bunu bir avantaj olarak kullandıklarını vurguladı.

“Vatandaşların ev sahibi olması için projeler üretilmeli”

   Sungur, çalışanların sosyal sigorta ve ihtiyat sandığına yatırım yaptığını paralarının biriktiğini ama biriken paralarını ev almakta kullanamadıklarını ifade ederek, bu konuda bir çalışma yapılarak bazı vatandaşların ev sahibi olmalarına yardımcı olunabileceğini kaydetti.

   Devletin ilk evim kredisinden bahseden Sungur, bu projenin iyi ellerde ve kontrolü sağlandığında, bir fiyaskoya dönüşmediği sürece önemli bir proje olduğunu ifade etti.

“KKTC vatandaşlarına kira yardımı yapılmalı”

   Bu ülkede kira sorununu bir nebze olsun çöze bilmek için KKTC vatandaşı asgari ücretlilere kira yardımı yapılması gerektiğinin altını çizen Sungur, artık yeni bir açılıma ihtiyaç olduğunu söyledi.

   Sungur, bir çalışanın evinin garanti olması durumunda, kirasını nasıl ödeyeceği derdi olmadığında çok daha iyi verimle çalışacağına işaret etti. Sungur, önümüzdeki süreçte asgari ücretle çalışan KKTC vatandaşlarına kira yardımı yapmanın zamanı geldiğini söyleyerek, dernek olarak her türlü destek ve yardımı sağlamaya, projeye dönüştürmek için katkı koymaya hazır olduklarının altını çizdi.

   Bu konuda işçi ve işveren taraflarını da göreve çağıran Sungur, hep beraber oturup bu konuda Çalışma Bakanlığı önderliğinde sorun çözmek için çalışmalarının öneminden bahsetti.

   Sungur, bir araya gelerek “Çalışanların konut sorununu nasıl ortadan kaldırırız, nasıl kiralarını rahat bir şekilde öder duruma getiririz konuşalım” dedi.

   Soruna çözüm olabilecek bir durumdan daha bahseden Sungur, şunları söyledi; “Birçok bölgeye inşaat yasakları getirildi. Denizi, turisti olmayan Boğaz ve Mesarya gibi bölgelerde inşaat yapmak yasak. Bugün bölgeleri inşaata kapatacaklarına, yerli piyasaya dönük, halka dönük projeler geliştirerek vatandaşlar rahatlatılabilir. Gerekirse bu bölgeler için kira fonu oluşturulabilir. Yatırımcıya imar konusunda belirli bölgelerde kolaylık da sağlandığında kira sorununu çözeriz.”

“KKTC vatandaşlarının kiraladıkları evlerden stopaj alınmasa kira düşecek”

   Sungur, kiraların bu derece yükselmesine bir sebebin de devlet olduğunun altını çizerek, “Ev sahipleri haklı olarak evlerini sterlin üzerinden kiralamayı tercih ediyor. Çünkü döviz aldı başını gitti. Öte yandan dövizle kiralanan evden devlet yüzde 10 stopaj alıyor. Devlet bugün KKTC vatandaşlarının sterlin kiraladıkları evlerden stopaj almasa otomatik kira bedeli yüzde 10 düşecek” dedi.

   Sungur, Hür-İş’in ilk kurulduğu dönemde çalışanları nasıl mutlu olacağının masaya yatırıldığını, kira ve diğer benzeri sıkıntılarla ilgili sendikaların bir araya gelerek sorunlara çözüm aradığını kaydederek, sendikaların yeniden bir araya gelerek kira sorununu gidermek için masaya yatırması gerektiğini söyledi.

   Sungur, konu ile ilgili Çalışma Bakanı Sadık Gardiyanoğlu ile bir görüşme yaparak, sendikaları toplaması ve kiralara nasıl katkı sağlanabileceği konusunda fikir alışverişi yapılmasını sunacağını kaydetti.