Türk Devletleri Teşkilatı'ndan (TDT), bazı üye ülkelerin Avrupa Birliği ile tepki çeken anlaşması sonrası her nedense Aksakallar Konseyi'nin 17'nci toplantısının KKTC'de düzenlenmesine karar verildi. TRT Haber'de yer alan habere göre, toplantı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ev sahipliğinde, 1-2 Mayıs tarihlerinde yapılacak.

Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan, Avrupa Birliği (AB) ile anlaşma imzalamış, Güney Kıbrıs Rum Yönetiminde elçilik açma kararı almıştı. Tepki çeken karar sonrası, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar Türk Devletlerini Rum tarafı ile ilişkilerinde dikkatli olmaya çağırmıştı. Ancak, Türk Devletleri Teşkilatı’na üye Özbekistan Kazakistan ve Türkmenistan’ın Kıbrıs Rum Kesimi’nde büyükelçilik açması sonrası TDT Aksakallar Konseyi başkan ve üyelerinin herhangi bir açıklama yapmaması fevkalade manidar bulunmuştu.

KİMDİR BU AKSAKALLAR?

Aksakallar Konseyi Türk Devletleri Teşkilatı'nın bir organıdır. Aksakallar Konseyinden önce TDP hakkında kısa bilgi vermekte yarar vardır.

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), Türk Devletleri arasında kapsamlı işbirliğini teşvik etmek amacıyla kurulmuş hükümetler arası bir kuruluştur. Teşkilât, 2009 yılında Nahçıvan Anlaşması'nın imzalanmasıyla kurulmuştur. TDT'nin üye devletleri Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve Özbekistan'dır. Teşkilat ayrıca Macaristan'a (2018), Türkmenistan'a (2021), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne (2022) ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'na (EİT) (2023) gözlemci statüsü vermiştir.

Türk halklarının en köklü töresi “ata”ya ve “akil” kişiye müracaat ve istişare müessesesinin, Teşkilat kapsamında tesis edilmiş karşılığı olan Aksakallar Konseyi, Türk Devletleri Teşkilatının daimî istişare organıdır. İstanbul’da düzenlenen TDT 8. Zirvesi sırasında Aksakallar Konseyi’ni daha etkin hâle getirmek ve her biri engin tecrübeye sahip aksakallardan müteşekkil Konseyden daha fazla istifade edebilmek amacıyla Devlet Başkanları tarafından Aksakallar Konseyinin yönetmeliği yenilenmiş ve Konseyin başkanlığına Türkiye Aksakalı Binali Yıldırım atanmıştır.

AKSAKALLAR OSMANLI GELENEĞİNE UYGUN MUALLİM-İ SULTÂNÎLER Mİ?

Özellikle Osmanlı geleneğinde aksakal dendiği zaman kemale ermiş (bilgi ve erdem bakımından olgunluğa ve yetkinliğe ulaşmış) büyük saygınlığı olan muteber kişileri anlarız. Bunların başında ise şehzade ve padişahlara hocalık yapan tarihe mal olmuş Şeyh Edebali gibi şahsiyetler bulunmaktadır. Şöyle ki, Osmanlı padişahları, şehzadeliklerinde kendilerine ders veren hocalarını tahta çıktıklarında “muallim-i sultânî” olarak tayin ederler ve onlara karşı büyük bir saygı gösterirlerdi.

Şeyh Edebali, Osman Gazi'nin hocası ve Osmanlı Devleti'nin fikir babasıdır. Akil insan olarak Şeyh Edebali yanında Bilge Tonyukuk, Dede Korkut, Emir Sultan, Ahmet Yesevi ve Ak Şemsettin gibi şahsiyetleri hatırlamakta da yarar vardır.

Tarihe damga vurmuş ünlü Türk büyüklerinin akıl hocalarına ilişkin Fatih Sultan Mehmet- Molla Gürani, Yavuz Sultan Mehmet- İdris-i Bitlisi ve Kanuni Sultan Mehmet- Ebu Suud’dan bahsedebiliriz.

Günümüzde bir geleneği yaşatmaktan ibaretmiş intibası veren Aksakallar Konseyinin Şeyh Edebali ve Ahmet Yesevi gibi kemale ermiş şahsiyetlerden mi yoksa siyasi hısımlığa göre mi oluştuğu bilinmez ama işbu konseyin gerek münferitten Türk Devletleri üzerinde gerekse kollektif olarak TDT’nin aldığı kararlar üzerinde etkili olabilecek fikriyat ya da vizyon ortaya koyduğuna dair maalesef güçlü emareler bulunmamaktadır.

Sonuç olarak; bazı Türki Cumhuriyetlerinin Güney Kıbrıs’ta elçilik açması kararı sonrası Kıbrıs Türklerinin yüreğinde açtıkları yaraya bir nevi “öpeyim da geçsin” demeye gelen Aksakalların kulağa hoş gelecek gardaşlık ve soydaşlık söylemleri kuvvetle muhtemel hayata geçme imkânı bulamayacaktır. Kaldı ki, KKTC’nin teşkilata gözlemci yerine tam üye olması, KKTC’ye en az yılda bir doğrudan uçuş gerçekleşmesi, KKTC’ye temsilcilik açılması ve KKTC vatandaşlarının Türki Cumhuriyetlerine Kıbrıs Cumhuriyeti Pasaportu yerine KKTC kimliği ile girmesi gibi somut tavsiye kararları Aksakallar tarafından alınarak TDT’ye iletildi de bizim mi haberimiz yok?