Lüksün simgesi haline gelmiş 60’lardaki spor arabaları ile başlayıp, dergi ve gazetelerde sık sık rastladığımız bir otomotiv firması Jaguar. Yaklaşık 90 yıldır otomobil sektörünün nabzını tutan marka, gücün ve gösterişin sembolüdür. 20’li yılların başında Swallow Sidecar Company ismiyle kurulan Jaguar, 20. ve 21. yüzyılın en sevilen otomobillerinden bazılarına imzasını attı. İlk yıllarında bildiğimiz tarzda yuvarlak hatlı modeller çıkaran firma, öncülüğü rahatlığa ve sportifliğe verdiğini her otomobilinde ispatlamayı başardı. 50’li yıllarda Lan Fleming tarafından kurgulanan James Bond karakterinin sinemaya uyarlanması da Jaguar’ın bugün hemen herkes tarafından bilinmesinde büyük rol oynadı. Çünkü ünlü İngiliz ajanın otomobilleri o tarihte özel Jaguar modellerinden oluşmaktaydı.
‘’ JAG ‘’
1922 yılında 22 yaşındaki motosiklet tutkunu Williams (Bill) Lyons, William Walmsley ile ortak olarak Swallow Motosiklet Yan Sepeti Şirketi'ni kurdu.1927 yılında ise bu iki girişimci motosikletlerde kullanılan yan sepet için iki kişilik bir sepet tasarladı. Motosiklet ek araçları üretimiyle sektöre adım atan bu iki genç adam hızlıca daha büyük ve daha iyi bir şeye yöneldi: Otomobiller.1935 yılında, SS Jaguar adı ile kurulan İngiliz efsanesi otomotiv firması, ilk sportif modelleri olan SS 90 ve SS 100 modelleri ile geleceğin temellerini attı. Ancak SS Jaguar'ın ismini başında bulunan SS, şirkete negatiflik katıyordu. Suç örgütü sayılan Naziler ile bağlantılı "SS" kelimesi, şirkete daha pozitif bir bakış açısıyla bakılması için kaldırıldı ve şirket Jaguar ismi ile çalışmalarına devam etti.
Jaguar için altın yıllar sayılan 1950'lerde şirket, Jaguar Otomobilleri Kuzey Amerika adı ile Amerika Birleşik Devletleri'ne otomobil ihraç etmeye başladı.1951 yılında Mark 7 Saloon modeli ile Jaguar, Amerikan otomotiv pazarına resmi ilk adımını atmış oldu.Bu dönemde şirketin kurucularından Bill Lyons, otomotiv sektörüne katkılarından dolayı İngiltere'de şövalye ünvanı alarak Sir William Lyons olarak anılmaya başlandı. Lyons'un şövalye ünvanı alması ve Jaguar'ın Amerika kıtasına yayılması, şirketin başarısının kanıtı niteliğindeydi. Altmışlı yılların başlangıcı ise İngiliz Jaguar için maddi sıkıntıların başlangıcı anlamına geliyordu. Çeşitli mali sıkıntılar yaşayan şirket, yüksek maliyetli yarış programlarından ayrılarak kemerleri sıkmaya başladı.
Bu sıkıntılı dönemden kurtulmak için popüler bir model üretmek isteyen asil İngiliz marka, ürettiği lüks E-Type modeli İngiliz zevkinin sembolü haline geldi. İngiliz sosyetesinin gözbebeği haline gelen Jaguar E-Type modeli,Rolling Stone ve Beatles gibi gruplar tarafından da kullanılarak bir ikona dönüştü. İngiliz şirketin geçmişine baktığımızda ise Jaguar'ın, XK120 (1948-1954), XK140 (1954-1957), E-Type (1961-1974), ve XK (2006-...) gibi spor otomobilleri ile ünlü olduğunu anlıyoruz. Jaguar, İngiltere merkezli bir otomobil markasıdır. 1990 yılında Ford firması tarafından alınmıştır. Halen Ford'un PAG adı verdiği ve Jaguar, Land Rover, Volvo, Aston Martin gibi lüks ve prestijli markalardan oluşturduğu alt grubunda yer almaktadır.Lüks, şık ve hızlı birçok modeli ile dünyada iz bırakan otomobil üreticilerinden biri olmayı başardı.
E-TYPE EFSANESİ…
İyi işler yaparsanız “iyi iş yapmış biri” kontenjanından ilgi ve rağbet görür, takdir edilirsiniz. Efsane olmak için iyi iş yapmaktan biraz daha fazlasına ihtiyacınız vardır. Mesela deha gibi... Malcolm Gilbert Sayer, Jaguar E-Type’ı tasarladığında takvimler 1961’i gösteriyordu. 2015 yılındayız ve Malcolm Sayer bugün hala Büyük Britanya’nın en popüler tasarımcılarından biri olarak anılıyor. Hiç şüphesiz bu şöhretin ardında ilham veren bir hikâye gizli… Ancak Sayer’in kişisel tarihini başka bir yazımıza saklayıp onun yarattığı Jaguar E-Type efsanesinin göz kamaştıran hikâyesiyle devam etmek istiyoruz.
Tüm zamanların en iyi arabası
Jaguar’ın, Dünyanın bütün ülkelerinde bir arzu nesnesi haline gelen, birçok filmin başkahramanı olan ikonik arabası E-Type’ı bu kadar popüler yapan ve özel kılan en önemli şey, uzun bir şekilde tasarlanmış karoseriydi. Aslında buna benzer tasarımlar daha önce de yapılmıştı. Ancak hiçbiri 15 Mart 1961 Cenevre fuarında görücüye çıkan ve insanların o anda sahip olmak için mücadele içine girdiği E-Type’ın yarattığı etkiyi yaratamadı. Bu bir varsayım değil ayrıca. The Daily Telegraph’ın 2008’de yaptığı Tüm Zamanların En İyi 100 Aracı Listesi’nin 1. sırasına baktığınızda tüm dünyanın aynı fikirde olduğunu göreceksiniz.
İlk tasarlandığında arkadan çekişli, 4 ileri vitesli, 2 koltuklu, cabrio formunda ve üstü açık olarak tanıtımı yapılmıştı. Birkaç sene sonra uzatılmış dingil mesafesi ile 4 kişilik sürümü de tanıtıldı ve bazı geliştirilmeler yapıldı. 2 kapılı model, 3.8 litrelik 6 silindirli bir motora sahipti ve 240 km’ye kadar çıkabiliyordu. 1964’te ise bu motor büyütüldü ve hacmi 4.2 litreye çıkarıldı. Hollywood’da ün kazandığı 1960 ve 70’li yıllarda “Havalı Kral” adıyla bilinen Steve McQueen, motosikletler ve spor arabaların da bulunduğu oldukça büyük bir koleksiyona sahip tutkulu bir yarış hayranıydı. Yıldız ismin favorilerinden biri, yarış arabası olarak tasarlanan Jaguar XK-SS’ti. Eşine az rastlanır bu arabanın, ünlü starın polisle başını derde soktuğu da bilinmektedir.
Enzo Ferrari ; “Üretilmiş en güzel araba”….
E-Type’ı tanımlayan birçok sıfat vardı ama öne çıkanlar; güzel, yüksek performanslı ve ulaşılabilir olmasıydı. Ulaşılabilir olması, Ferrari’nin yaratıcısı Enzo Ferrari’nin bile “Üretilmiş en güzel araba” demiş olmasına rağmen rekabetçi bir fiyata sahip olmasında yatıyordu. E-Type modeli aslında en başta ihracat amaçlı üretilmişti. Ancak artan talebin oluşturduğu baskılar sonucunda iç pazarda da satışına başlandı. 1961’de başlayan efsane 1975 yılına kadar da devam etti. Bu süre içerisinde E-Type, E-Type SII ve E-Type SIII olmak üzere 3 farklı versiyon çalışıldı. Tüm versiyonlarda dış görünüm neredeyse birbirinin aynısıydı. Karakteristik kıvrımlı ve çevik yapı asla bozulmadı. En büyük değişiklikler her zaman motor tarafında oldu. 3. versiyonda 12 silindirlik 5.3 litre motor mevcuttu ve iç mekan tasarımı eskisinden çok daha ferahtı.
Jaguar E-Type’ın ilk versiyonundan 15.508, ikinci versiyonundan 41.734 ve üçüncü versiyonundan toplam 15.293 adet üretildi. Güzelliğiyle büyüledi, motor gücüyle adrenalini en üst seviyede yaşattı ve hala Jaguar arabaları arasında markanın sembolü olarak popülaritesini ilk günkü kadar koruyor.
BUNLARI BİLİYORMUYDUNUZ : JAGUAR MARKASI
1945 yılına kadar Jaguar, araç isimlerinin birçoğunda SS harflerini kullanıldığı Swallow Sidecar Company adıyla biliyordu. Alman Nazi SS’lerinden dolayı müşteriler, şirkete tedirginlikle yaklaşıyordu. Bu nedenle hissedarlar şirketin adını değiştirmeye karar verdi. Bu durumda Hawk ve Gazelle isimlerinin de yer aldığı birkaç ilginç öneri ortaya atıldı. Sonunda hissedarlar, kendine özgü ve herhangi bir yabancı isimle bağlantılı olmayan, kimsenin kafasının karışmayacağı “Jaguar” isminde karara vardılar. Jaguar, otomobillerinin motor kaputunun üstünde yer alan zıplayan jaguar figürünü, meydana gelebilecek kazalarda, yayaların yaralanma riskini azaltmak için değiştirmiştir. Firma, ürettiği yeni modellerine bu jaguar figürü yerine, jaguar resimli bir plaket monte etmektedir.