2013 yılı Birleşmiş Milletler Tarım Örgütü olan FAO tarafından “Uluslararası Kinoa Yılı” olarak ilan edilmişti. Güney Amerika, ABD ve Avrupa ülkelerinde tüketilen Kinoa pek bilinmeyen bir tahıldır. Tahıl olarak kabul edilse de aslında Kinoa adlı bitkinin meyvesidir. Besin değeri çok yüksek ve pişirme süresi pirinç ve buğdaya göre daha kısa olduğundan ( 15 dakika ) son yıllarda oldukça popülerleşen bir bitki. Yemeği yanında unu, ekmeği, çöreği gibi tahılla yapılan her şey yapılabiliyor. Bunun yanında astronot gıdası olarak da biliniyor. Uzaya çıkan astronotların yanlarına kinoa almaları tesadüf değildir. Yükte hafif ancak besleyici değeri çok fazladır. Ayrıca 1 kilo kinoa tam 10 kilo ete eşdeğer besin içeriyor.
İklim yönünden hassas koşullara bağlıdır ve en uygun And Dağları eteklerinde yetişir. Bu sebeple Peru ve Bolivya gibi Güney Amerika ülkeleri dünyanın en büyük kinoa üreticileridir. Türkiye'de ise Çanakkale’nin Kaz Dağları eteklerinde yetiştirilmeye başlanmıştır.
Kinoa görünümü ve tadı tahıla benzeyen ıspanakgiller familyasına ait bir çeşit otsu bitkidir. Etli ve besleyici yaprakları vardır, salkım salkım çiçekler açar ve bu çiçekler zengin besin değeri olan minik tohumlara dönüşürler. Yenilen kısmı da bu kurutulmuş boncuk görünümlü minik tohumlardır.
Dünyayı besleyen 2 temel tahıl türü pirinç ve buğdaydır. Bunlar beslenmede vücudun temel protein ihtiyacını karşılamaktadır. Pirinç bol miktarda suya ihtiyaç duyan bir bitkidir. Küresel ısınmaya bağlı olarak buğday ve pirinç rekoltesindeki düşüş son yıllarda alternatif bitkiler arayışını gündeme getirmiştir. Dünyadaki olası bir tahıl sıkıntısında gübre ve su problemi olmayan, pirinçten iki kat daha fazla protein içeren ve her türlü toprağa uyum sağlayabilen kinoa alternatif ürün olarak düşünülmektedir.
Besin Değerleri Nedir ve Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Kinoa Yüksek Oranda Protein ve Tüm Temel Amino Asitleri İçerir: Bitkisel besinler arasında en yüksek protein içeriğine sahip olan kinoa süper besin olarak adlandırılmaktadır. Aminoasitler, proteinleri oluşturan temel yapı taşlarıdır. Vücudumuzda kullanılan 20 amino asit vardır ve bunlardan 9'unu vücudumuz üretemez, mutlaka dışardan süt, yoğurt, et gibi hayvansal ürünlerle alınması gerekir. Bunlara temel (esansiyel) amino asitler denir. Kinoada ki proteinler vücudumuzun üretemediği tüm temel amino asitleri içermektedir. İçerdiği amino asitlerin miktarı ete yakındır, filizlendirilmiş kinoanın etten daha yüksek protein emilim gücü vardır.
Vitamin, Mineral ve Lif İçeriği Çok Yüksektir ve Kolesterol İçermez: A, B, C, D ve K vitaminlerini içeren kinoada kolesterol yoktur. Ayrıca kalsiyum, demir, çinko, magnezyum, fosfor ve bol miktarda lif içermektedir. Kinoada bulunan lif kabızlığa,demir ise kansızlığa iyi gelir. Kalsiyum kemik ve dişleri güçlendirir. İçerdiği süperoksit dismutaz enziminin yaşlanmayı geciktirici etkisi vardır ve cildi yıpranmaya karşı korur. Doku yenilenmesini sağlarken, serbest radikallerin hücreleri hırpalamasını engelleyerek kanser hastalığını da önlemiş oluyor. Ayrıca içeriğindeki lignin pek çok kanser türlerine karşı koruyucu etki göstermekte ve kalbi güçlendirmektedir. Kuersetin ise antioksidandır ve aynı zamanda bahar alerjilerine karşı destek sağlar. Adet sancısına, magnezyum eksikliğine, diyabete ve yüksek tansiyona da iyi gelen kinoa neredeyse her derde devadır.
Kinoanın yağ oranı düşüktür. Besleyici değeri yüksek olmasına rağmen kilo aldırmayan ve kolay hazmedilen bir besindir. Bebeklerden yaşlılara kadar her yaş grubundakilere uygun bir besindir. Yüksek protein içeriğiyle vejetaryen ve veganlar için çok değerli bir alternatif besindir. Tüm bu özellikleri sebebiyle kinoa dünyada tüketicilerin rağbet gösterdiği bir ürün olmuştur.
Çölyak Hastaları ve Gluten İntoleransı Olan Kişilere Muhteşem Bir Alternatif: Glutensiz bir tahıldır. Kinoanın içeriğinde gluten adlı protein olmadığından, Çölyak hastaları ve glutensiz diyet yapanlar için muhteşem bir besindir. Ayrıca; gluten sadece çölyak hastaları için değil sağlıklı insanlar içinde risk taşımaktadır. Gluten intoleransı hemen herkeste görülebilen bir durumdur.
Sindirime yardımcı olur: Kinoada diğer tahıllara nazaran 2 kat kadar daha fazla besin lifi içerir. Bu lifler hem tok tutuyor hem de kabızlık, hemeroid gibi sindirim ve bağırsak sorunlarıyla mücadele ediyor.
Ülkemizde birkaç yıldır tanınmaya ve tüketilmeye başlanan kinoayı büyük marketlerde bulmak mümkündür. 100'den fazla çeşidi olan kinoanın ticari olarak satılan kırmızı, siyah ve beyaz olmak üzere 3 türü vardır. Türkiye'de genellikle beyazı satılmaktadır.
Kinoa Migren Hastalarına İyi Gelmektedir
Kinoa’da bulunan yüksek miktarda magnezyumun damarları rahatlatma etkisi vardır Bu özelliği nedeni ile migrene karşı önerilmektedir. Magnezyum mineralinin aynı zamanda diyabete karşı olumlu etkileri bulunmaktadır.
Kinoa Nasıl Tüketilir?
Kinoanın tadı ve kokusu pek baskın değildir, kendine özgü bir aroması vardır. Son derece hafif ve lezzetli olan kinoayı bulgurun ve pirincin kullanıldığı bütün yemeklerde kullanabilirsiniz. Pilav yapabilir, çorbalara koyabilirsiniz. Garnitür olarak yemeklere ekleyebilirsiniz. Haşladıktan sonra salatalara koyabilirsiniz. Sebze, et ve tavuk gibi yemeklere de yakışıyor. Ekmek, kek ve kurabiyelerde, pilavlarda ve dolma içlerinde kullanabilirsiniz. Süt ile haşlayıp veya kavurup irice dövdükten sonra müslilere ekleyebilirsiniz, un haline getirip pasta, kek, kurabiye ve hamur işlerinde kullanabilirsiniz. Ayrıca kinoa tohumlarını çimlendirip bu filizleri salata ve soğuk yemeklerde kullanabilirsiniz.
Kinoa Nasıl Pişirilir?
Kinoayı yarım saat suda bekletin. Sonra kabuğundaki saponin maddesinin acı tadının yok olması için akan soğuk suyun altında tel süzgeçin içinde ovalayarak iyice yıkayın ve süzün. Eğer suda bekletecek zamanınız yoksa akan suda iyice yıkayın. 1 ölçü kinoa için 2 ölçü sıvı kullanılmalıdır. Su yerine tavuk veya et suyu da kullanabilirsiniz. Kaynamaya başlayınca tencerenin kapağını kapatıp ısısını azaltın. Kısık ateşte 12-15 dakika kadar pişirin. Daha sonra tencereyi ocaktan alıp 5 dakika dinlendirin. Pişen kinoa taneleri şeffaflaşır ve dışında belirgin beyaz spiral çizgiler oluşur. Kinoa paketlerinin üzerinde de nasıl pişirileceği ve bazı tarifler yer almaktadır.
Pek çok yemekte kullanılabilen kinoa iyi bir enerji kaynağı, yüksek kalite protein içeriyor ve de şişmanlatmıyor.
Kinoa Kaç Kaloridir? 100 gram pişmiş kinoa 120 kaloridir. Pişmemiş kinoa ise 100 gramı 367 kaloridir.
Sebzeli Kinoa Salatası
Sebzeli kinoa salatası çok lezzetli, hafif ve besleyici bir salatadır. Kinoaya ızgara kabak ve biberin yanısıra kurutulmuş domatesin (isteğe bağlı taze domates) eşlik ettiği, balzamik sirkeyle tatlandırılmış bu salatayı çok seveceksiniz. Çölyaklılar, vejetaryen beslenme tarzını benimseyenler ve diyet yapanlar için de son derece sağlıklı bir alternatiftir.
Malzemeler: (3 kişilik)
o 1 çay bardağı kinoa
o 3 adet orta boy kabak
o 1 adet kırmızı puf biber
o 7-8 adet kuru domates (isteğe bağlı taze domates)
o 3/4 çay bardağı zeytinyağı
o 1/2 çay bardağı nar ekşisi
o Tuz
Yapılışı:
-
- Öncelikle, ince gözenekli bir süzgeçte akan su ile kinoaları yıkayın
- Bol suyla 10 dakika haşlayın ve suyunu süzün
- Kuru domatesleri yıkayıp biraz su ile birlikte tencereye koyun su kaynadıktan sonra 5 dakika haşlayın
- Haşlanan domateslerin suyunu süzün bıçakla 2 veya 3 parçaya bölün
- Öte yanda kabak ve biberi kızartmalık doğrayıp teflon tavada orta ateşte, yağsız kızartın ve servis tabağına alın
- Üzerine kinoaları serpiştirin, haşlanmış kuru domatesleri de ekleyin
- En son zeytinyağı, tuz ve balzamik sirkeyi kaşık yardımıyla dökün ve karıştırın.
AFİYET OLSUN :)
